کارمزد یا Commission همان هزینه خدماتی می باشد که شخص حقیقی یا حقوقی یا نهادها (بانکها، کارگزاری های بورس و غیره) در ازای ارائه مشاوره های مختلفی جهت سرمایه گذاری افراد، چگونگی مدیریت خرید و فروش، مشاوره های بانکی، انجام خدمات بانکی و هر آنچه که در زمینه های مشابه در دسترس افراد قرار می دهند، می باشد.
شاید با واژه کارمزد آشنایی چندانی نداشته باشید، ولی اگر آن را کمیسیون به نامیم، افراد زیادی بدانند که قرار است در مورد چه چیزی بحث کنیم. حتماً همه افراد جامعه کمیسیون های متفاوت را پرداخت کرده‌اند و می‌دانند که حق کمیسیون چیست؟ ولی برای آشنایی بیشتر می‌خواهیم با مثالهایی آنرا برای شما شرح دهیم.
* مثلاً زمانی که شما میخواهید خانه ای را بخرید، برای اینکه بتوانید به خانه های مختلفی که جهت فروش به مشاور املاک ها سپرده شده اند، دسترسی داشته باشید، باید به مشاور املاک ها مراجعه نمایید و آنها در صورت داشتن مورد هایی که باب میل شما می باشد، شما را به محل مورد نظر میبردند تا شما خانه ها را از نزدیک هم ببینید. در این بین، در مورد خانه، قیمت آن، مزایا و معایب آن نیز با شما صحبت هایی می کنند و اگر شما خانه را بپسندید، فرد مشاور املاکی را نماینده خود می کنید تا با صاحبخانه نیز ارتباط برقرار کند و بخواهد که در مورد قیمت و دیگر موارد با شما همکاری نماید تا این معامله انجام شود.
بالاخره در این بین این فرد مشاور املاکی می باشد که با حرف زدن و متقاعد کردن دو طرف معامله سعی می کند که معامله انجام شود. اگر شما و صاحبخانه معامله خود را انجام دادید، موظف می باشید که مبلغی را نیز جهت مشاوره و حق الزحمه فرد مشاوراملاکی به وی بپردازید. در اینجا شما کمیسیون فرد مشاور املاکی را نیز پرداخت نموده و این مبلغ پرداختی شما فقط بابت حق الزحمه و مشاوره‌های آن فرد می باشد وگرنه شما از آن فردی چیزی نخرید که بابتش پول بپردازید. این یک مثال از هزینه کمیسیون می باشد که در جامعه رواج دارد و معمولاً همه به نوعی با این کمیسیون‌ها روبرو خواهند شد. ولی انواع اقسام کمیسیون ها وجود دارد که در ادامه می خواهیم به آنها اشاره ای داشته باشیم. البته لازم به ذکر می باشد کارمزد ها فقط در صورت انجام معامله به افراد پرداخت می شود و اگه طرفین به توافق نرسند و معامله ای در کار نباشد، کارمزدی هم در کار نخواهد بود.
* امروزه بحث بورس و خرید و فروش سهام نیز در بین مردم رواج پیدا کرده است. همانطور که میتوان از خرید و فروش سهام سود کرد به همان اندازه نیز می توان ضرر نمود. پس باید مراقب بود و با دانش و تجربه کافی در این مسیر پیش رفت. ولی مطمئناً همه افرادی که می خواهند در بورس خرید و فروش سهام داشته باشد، دانش و تجربه این کار را ندارند. برای رسیدن به این هدف افراد، خرید و فروش های خود را به کارگزاران بورس می سپارند که به جای آنها، کارگزاران تصمیم به خرید و فروش به موقع سهام افراد بگیرند و آنها برای افراد سود آفرینی نمایند و پول به دست آمده را به حساب فرد سرمایه‌گذار واریز نمایند. البته نمی‌توان گفت که کارگزاران در همه زمانها سود عاید فرد سرمایه‌گذار می‌نمایند بلکه ممکن است فرد با ضررهایی نیز روبرو شود. در این معاملات افراد سرمایه گذار برای اینکه کارگزاران کار خرید و فروش سهامشان را به عهده گرفته‌اند، باید هزینه‌ای را بابت حق الزحمه به این کارگزاران پرداخت نمایند. به این هزینه ها، هزینه های کارمزد گفته می شود.
* بانک ها هم برای خود کارمزد هایی را تعریف نموده اند که در قبال ارائه انواع خدمات به افراد مبلغی را هم به عنوان کارمزد از آنها دریافت می‌کنند. حتما تا به حال واژه کارمزد را در انواع خدمات بانکی مشاهده نموده اید. مثلا وقتی که مبلغی را که کارت به کارت می نمایید، کمی از مبلغ کارت به کارت شده، مبلغ بیشتر از کارت شما کسر می شود و برای آن مبلغ اضافه عنوانی با نام کارمزد را بیان می‌کنند و یا حتماً در هنگامی که وامی را از بانک دریافت نموده اید، دیده اید که کمی از مبلغ وامی که قرار بود به شما پرداخت شود به عنوان هزینه کارمزد از حساب شما کسر شده است.
بانک برای انواع و اقسام خدمات خود کارمزدهایی دارند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
کارمزد بانکی به آن هزینه‌های گفته میشود که بانکها به عنوان هزینه اسمی به خاطر تنظیم و نگهداری حساب ها و همچنین ارائه انواع خدمات به افراد از آنها دریافت می‌کنند. این کارمزدها نرخ های متفاوتی دارند و نرخ کارمزد های مختلف بر اساس میزان هزینه تمام شده خدمات بانکی تعیین میشود. همه بانکها چه دولتی و چه شخصی، چه داخلی و چه خارجی هزینه هایی را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند، ولی ممکن است نرخ های هر کدام متفاوت تعریف شده باشد.
در کشور ایران قانون کارمزد خدمات بانکی کلا در دست بانک مرکزی میباشد و این بانک مرکزی است که تصمیم می‌گیرد برای چه خدماتی و با چه نرخی از مردم کارمزد دریافت شود و هیچ بانکی حق اظهارنظر در این مورد را ندارد و باید از قانون بانک مرکزی تبعیت نماید. ولی در کشورهای خارجی برای ایجاد رقابت بین بانکها و همچنین به دلایل دیگر و جهت ارائه هرچه بهتر خدمات توسط بانک ها، فقط این قانون کلی می باشد که توسط بانک مرکزی تعیین میشود و سپس با بانکها آزادی عمل داده میشود تا برای برخی از خدمات خود نرخ هایی را به صورت آزادانه تعیین نمایند و بدین صورت با یک دیگر جهت جذب مشتری به رقابت بپردازند.
خیلی از افراد هستند که به سیاست بانکی ایران ایراد می گیرند، چرا که بانک مرکزی با تعیین نرخ های خیلی پایین برای کارمزد خدمات بانکی باعث ایجاد بسیاری از رفتارهای غلط بین بانکها و مردم شده است. مثلاً در کشورهای خارجی برای انواع خدماتی که به صورت حضوری به مردم ارائه میشود، از آنها کارمزد دریافت میشود، تا بانک ها بتوانند درآمدی را نیز از این طریق برای خود داشته باشند. از این رو مردم به جای روی آوردن به بانکها به صورت حضوری، جهت انجام بسیاری از کارهای روزمره خود به خدمات الکترونیکی مراجعه می‌کنند و از آن طریق کارهای بانکی خود را انجام میدهند.
در حالی که در ایران بانک هایی با صف های طولانی همیشه در انتظار افرادی می باشد. چرا؟ به دلیل اینکه بانک مرکزی برخی از خدمات بانکی را کلاً بدون کارمزد اعلام نموده است و برای آن دسته از خدماتی که کارمزد اعلام نموده است، بسیار نرخ پایین را تعیین نموده است، تا حدی که بانک ها با این کارمزد حتی نمی توانند هزینه هایی را که برای انجام خدمات صرف می کنند را تامین نمایند، چه برسد که بخواهد از این راه درآمد و سود کسب نمایند. بنابراین مردم نیز برای هر کار بانکی که دارند بدون اینکه بخواهند به خود زحمتی دهند و به یادگیری خدمات الکترونیکی بپردازند تا کارهای خود را از طریق خدمات الکترونیکی انجام دهند، با پرداخت کارمزد غیر چشمگیری ترجیح میدهند بانک ها برایشان کارهایشان را انجام دهند.
بنابراین باید بانک مرکزی روندی را پیش بگیرد که از این رفتار نادرست مردم جلوگیری شود تا بسیاری از خدمات به جای انجام در بانکها و به صورت حضوری، به صورت الکترونیکی انجام پذیرد. این روند باعث میشود که بسیاری از هزینه‌های کشور کاهش یابد و بانک‌هایی بدون صف های طولانی، در انتظار افرادی باشند که حتماً باید برای انجام کارهای خود به بانک ها مراجعه نمایند و انجام آن کارها به صورت غیر حضوری امکان پذیر نمی باشد.
همچنین اگر بانک مرکزی کمی آزادی عمل به بانکها دهد، باعث خواهد شد که بین بانکها رقابت ایجاد شود و این مورد نیز می تواند تاثیرات مثبت فراوانی در اقتصاد کشور داشته باشد.
همانطور که بیان گردید کارمزد میتواند در بسیاری از جاها به کار رود. در کشور ما هم کارمزدهای بسیار متنوعی وجود دارد ولی به طور کلی اگر بخواهیم کارمزدی را که برای اکثر مردم آشنا می باشد و مردم بسیاری با آنها سر و کله میزنند بیان کنیم،
همانطور که در بالا نیز بیان شد کارمزد بانکی یکی از رایج ترین کارمزد هایی می باشد که مردم به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه به پرداخت آن مجبور می‌شوند. مثلا در کارت به کارت کردن از افراد اجازه کسر کارمزد گرفته نمی شود و فرد اگر به مبلغ کسر شده دقت نماید، خواهد فهمید که مبلغی نیز به عنوان کارمزد از حساب وی کسر خواهد شد. ولی چون این مبالغ در ایران بسیار ناچیز می باشند، بنابراین مردم شاید حتی متوجه مبلغ کسر شده به عنوان کارمزد هم نشوند. با توجه به مطالب بیان شده کارمزد بانکی به این دلیل از افراد گرفته میشود که بانکها خدماتی را به مردم ارائه می دهند و در قبال ارائه خدمات، هزینه هایی را از مردم دریافت می کنند.
روند بانکها به این صورت می باشدکه آن دسته از افراد جامعه که می‌خواهند پول خود را پس انداز نمایند را از آنها دریافت می‌کنند و برایشان نگهداری می کنند (در خارج برای این خدمات نیز از مردم کارمزد دریافت میشود ولی در ایران خدمات نگهداری پول برای افراد رایگان می باشد) و سپس این پول‌ها را به سرمایه گذاران وام میدهند (در ایران این وام ها در قالب انواع معاملات شرعی مانند جعاله، مشارکت مدنی، اجاره به شرط تملیک و غیره به افراد واگذار می شود) ولی در قبال ارائه این وام انتظار دارند که در سود فرد وام گیرنده شریک شوند و از این جهت اقدام به دریافت مبلغی به عنوان کارمزد از افراد وام گیرنده می نمایند.
ممکن است در برخی مواقع این کارمزدها از افراد گرفته نشود، که این نوعی سیاست تشویق می باشد و در صورت اعمال این سیاست ها، فقط شامل آن دسته از کسانی میشود که معمولاً مشتری دائمی و پر کار بانک ها می باشند.
این مبلغ که به عنوان کارمزد در بانک های ایرانی گرفته می شود، ممکن است در کشورهای دیگر نام های دیگری داشته باشد. دو عنوان دیگری که با کارمزد میتواند معنای بسیار نزدیکی داشته باشند، بهره و ربا میباشد. بهره در کل جهان به جز ایران کاملا پذیرفته شده می باشد ولی ربا در دیگر کشورها هم اکثرا غیرقابل پذیرش می باشد و به عنوان پرداخت غیر منطقی به حساب می آید. ولی ایران از آن جهت که کشوری اسلامی میباشد و اسلام ربا و بهره را حرام اعلام نموده است، باعث شده است که این مبلغ را که حق الزحمه بانک ها می باشد، طبق بیانیه شورای فقهی بانک مرکزی کارمزد نامگذاری نمایند. این کارمزد دریافتی بانکها باید حتماً طبق رعایت اصول اسلامی باشد.
کارمزدی که برای تسهیلات قرض الحسنه گرفته می شود فقط برای تامین هزینه های عملیات بانکی می باشد و نباید این مبالغ را با سود بانکی اشتباه گرفت. چرا که تسهیلات قرض‌الحسنه بدون سود می باشند و از افراد هیچ گونه سودی بابت ارائه آنها دریافت نمی گردد. در واقع سود بانکی و کارمزد بانکی کلا دو بحث جداگانه می باشند که در همین مقاله نحوه محاسبه کارمزد تسهیلات قرض الحسنه بیان گردید و در مقالات بعدی حتما در مورد تفاوت این دو مورد یعنی سود بانکی و کارمزد بحث هایی خواهیم داشت.
یکی دیگر از کارمزد هایی که بسیار بین مردم رایج می باشد و افراد اکثرا به پرداخت آنها اقدام می نمایند، این نوع کارمزدها می باشند. همانطور که در ابتدای مقاله مثالی برای خرید خانه بیان کردیم دیدید که کمیسیون بنگاه های معاملاتی املاک را به عنوان کارمزد می نامییم.
این کارمزد همان حق الزحمه ای می باشد که به افراد واسطه‌گری که بین خریدار و فروشنده وجود دارند پرداخت می شود. افراد واسطه گر برای زحمات و تلاشهای خود از دو طرف معامله کارمزد دریافت می کنند. حال این واسطه گری ممکن است برای خرید خانه شما باشد و یا هر معامله و خرید و فروش دیگر. هر یک از صنف هایی که به این کار مشغول می باشند، برای خود مراکزی را دارند که این مراکز تعیین کننده نرخ حق الزحمه کارمزد دریافتی از طرفین معامله می باشد.
کارمزد بورس اوراق بهادار نیز به کارگزاری های پرداخت میشود که به کار خرید و فروش سهام در بورس مشغول میباشد. کارگزاری ها در واقع واسطه هایی می باشند که از خریدار و فروشنده سهام، برای خود اجازه نمایندگی خرید و فروش سهامشان را می گیرند و وظیفه ای که در این مسیر دارند این است که باید حتماً حق مشتری و خریدار را رعایت نمایند. به حق الزحمه که به این کارگزاری ها پرداخت میشود، کارمزد معاملات گفته میشود. برای این کارمزدها هم نرخ هایی وجود دارد و با افزایش قیمت خرید و فروش سهام، کارمزد بیشتری از خریداران و فروشندگان دریافت میشود و در برخی مواقع نیز کارگزاری ها برای اعمال سیاست‌های تشویقی به خریداران و فروشندگان، تخفیف‌هایی کارمزدی را به آنها ارائه می دهند.
بنابراین میتوان کارگزاری ها را نیز نوعی بنگاه های معاملاتی دانست که به جای خرید و فروش ملک یا خودرو یا هر چیز دیگری، به خرید و فروش سهام اقدام می‌نمایند. یکی از انواع کارمزد هایی که برای همه کارگزاری ها به صورت یکسان و ثابت تعریف میشود و کارگزاران نمی توانند آنرا کاهش یا افزایش دهند، کارمزد خرید و فروش سهام می باشد. ولی بابت دیگر خدمات خود که به عنوان حق الزحمه دریافت می‌کنند خودشان آزادی عمل دارند و می‌توانند نرخ آنها را کاهش یا افزایش دهند.
با تعهد محضری و معرفی ضامن های مورد نیاز و اخذ سفته .
خرید و فروش وام ازدواج در تهران
